Υπερσύγχρονα Δεσμά
«Φοβάμαι τη μέρα που η τεχνολογία θα ξεπεράσει την ανθρώπινη επαφή. Ο κόσμος θα αποκτήσει μια ολόκληρη γενιά ηλιθίων» , είπε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και περίπου 70 χρόνια μετά οι φόβοι του επαληθεύονται.
Πράγματι την τελευταία τριετία βιώνουμε ένα τεχνολογικό πανδαιμόνιο, το οποίο βάλλει ολόκληρη την παγκόσμια κοινότητα και περισσότερο τη νεολαία, τη γενιά του ίντερνετ. Βέβαια, η τεχνολογία είναι μια εξαιρετικά γενική έννοια, καθώς τεχνολογία θεωρείται οτιδήποτε έχει δημιουργήσει ο άνθρωπος προκειμένου να διευκολύνει την καθημερινότητα του, από τις πιο υπερσύγχρονες μηχανές μέχρι και τον ρουχισμό μας. Προσωπικά θα επικεντρωθώ στο κομμάτι της τεχνολογίας που έχει πιο άμεσες επιπτώσεις στη ζωή μας καθώς έχει γίνει αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας όλων και δεν είναι άλλο από τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, ηλεκτρονικός υπολογιστής, κινητές συσκευές και τηλεόραση. Στο εξής, όταν θα γίνεται αναφορά στο ορό τεχνολογία, θα επικεντρωνόμαστε στις παραπάνω συσκευές.
Μιλώντας για τις αρνητικές επιδράσεις της υπερβολικής χρήσης της τεχνολογίας δε γίνεται να μην αναφερθούμε στην αποξένωση που προκαλεί. Η δύναμη της οθόνης με τις ολοζώντανες εικόνες και ήχους σε συνδυασμό με τις απεριόριστες δυνατότητες που προσφέρουν τα μέσα επικοινωνίας, καθηλώνουν τον χρηστή με αποτέλεσμα να τον εθίζουν ολοένα και περισσότερο. Έτσι, ο άνθρωπος εγκλωβίζεται στο μικρόκοσμο του, θεωρώντας τις οθόνες το καλύτερο μέσο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Ως επερχόμενο αυτού έρχεται η απομόνωση του απ’ τους γύρω του. Μάλιστα, η μοναξιά που βιώνουν ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι σήμερα επιβεβαιώνεται και από τους ειδικούς.
Όμως, κανείς δεν κάνει το παραμικρό για να αλλάξει τη θλιβερή πραγματικότητα. Οι άνθρωποι έχουν αντικαταστήσει πλέον τους ανθρώπους με μηχανήματα ζώντας σε ένα παράλληλο ψηφιακό κόσμο. Οι σχέσεις των ανθρώπων κατέληξαν να κατακλύζονται από άοσμα και ανούσια συναισθήματα. Χάθηκε η μαγεία του έρωτα, γιατί οι άνθρωποι έγιναν τόσο ρηχοί και επιφανειακοί. Ακόμα, επικεντρωνόμαστε στους ψηφιακούς μας «φίλους» και τα likes τους, για να καλύψουμε όσο γίνεται την έλλειψη αυτοπεποίθησης μας. Το εσωτερικό κενό που νιώθουμε όμως ποιος θα το καλύψει;
Βλέπεις τις παρέες, τα ζευγάρια, στους δρόμους, στις καφετέριες απορροφημένους στις συσκευές τους, σιωπηλούς. Οι άνθρωποι δε συζητούν πια, δε διασκεδάζουν, αυτό το παρατηρείς ακόμα και στις βραδινές εξόδους που προορίζονται κατ εξοχήν για διασκέδαση. Πόσες φορές έχεις δει τα μελή μιας παρέας να καταπιάνεται το καθένα με τη δικιά του συσκευή αγνοώντας τους υπόλοιπους; Καταφέραμε τόσο γρήγορα να μηδενίσουμε όλα όσα έχουν ειπωθεί για την αγάπη και τη δύναμη της ανθρώπινης επαφής αιώνες πριν και σταδιακά χάσαμε το νόημα της ζωής.
Περά όμως από το συναισθηματικό κενό και την αποξένωση δε θα ήταν υπερβολικό να πούμε ότι μέσω της τεχνολογίας προκαλείται πλύση του ανθρώπινου εγκέφαλου. Η ελευθερία που χαρίζει το διαδίκτυο επιτρέπει στον κάθε επιτήδειο να γράφει διαφορές ανακρίβειες με αποτέλεσμα αρκετοί άνθρωποι να πέφτουν θύματα παραπληροφόρησης. Απ’ την άλλη η τηλεόραση γνωρίζοντας τη μεγάλη επιρροή που έχει στις μάζες προβάλλει εσκεμμένα συγκεκριμένες αντιλήψεις διαστρεβλώνοντας παράλληλα τα γεγονότα, προκαλώντας έτσι εμπάθειες μεταξύ των ατόμων, κάτι που έχει βλαβερό αντίκτυπο στην κοινωνία γενικότερα (π.χ. συγκρούσεις υποστηρικτών διαφορετικών πολιτικών κόμματων κτλ). Έτσι οι άνθρωποι ενστερνίζονται ασυνείδητα πεποιθήσεις, καθώς η μετάδοση τους γίνεται με τον πιο υποχθόνιο τρόπο. Το αποτέλεσμα: Άνθρωποι υπνωτισμένοι, άβουλοι, πειθήνια όντα χωρίς κριτική ικανότητα, κάτι που «βολεύει» εξαιρετικά όσους θέλουν τη μάζα υποχείριό τους.
Παράλληλα, δε επηρεάζονται μόνο οι αντιλήψεις του ατόμου αλλά και η ιδία η σκέψη του. Το ίδιο αποφεύγει να μπει στη διαδικασία να σκεφτεί καθώς επαναπαύεται στην ευκολία της γνώσης που του παρέχει το πάτημα ενός κουμπιού. Στη θεά της οθόνης ο εγκέφαλος αδρανοποιείται με αποτέλεσμα να αντιδρά μηχανικά σε οποιοδήποτε εξωγενές ερέθισμα. Πόσες φορές έχει τύχει και σε εσένα να μιλάς σε κάποιον ενώ χρησιμοποιεί μια ηλεκτρονική συσκευή και αυτός απλώς να σε αγνοεί; Έτσι ο χρήστης όχι μόνο δεν εξασκείται πνευματικά, αλλά χάνει και την ικανότητα της αντίληψης. Έτσι, επανερχόμαστε στα λεγόμενα του Αϊνστάιν όπου γίνεται αναφορά σε μια ολόκληρη γένια ηλιθίων.
Στη σημερινή κοινωνία όπου ο άνθρωπος έχει εξελίξει σε τόσο μεγάλο βαθμό την τεχνολογία, φυσικά δεν υποστηρίζω ότι πρέπει να την απομακρύνουμε από τη ζωή μας. Εξάλλου κάτι τέτοιο δεν είναι ούτε υλοποιήσιμο ούτε επιθυμητό. Αυτό που χρειάζεται είναι να χρησιμοποιείται με μετρό, αρχικά για να μην βλάπτει εμάς τους ίδιους προκαλώντας την αποξένωση, την παραπληροφόρηση και τη μείωση της αντίληψης. Γι αυτό είναι καιρός ο άνθρωπος να απελευθερωθεί απ’ τα υπερσύγχρονα δεσμά του, οθόνες υπολογιστών, κινητών, τηλεοράσεων για να βρει και πάλι την ευτυχία. Αυτή η θλιβερή πραγματικότητα είναι στο χέρι μας να αλλάξει, αν αναλογισθούμε τη ζωή που χάνουμε -την πραγματική και φυσιολογική ζωή- και αρχίσουμε να επικοινωνούμε ξανά με τους ολοζώντανους, «χειροπιαστούς» ανθρώπους.
Γράφει η Ειρήνη Γανιτίδου.